رنگرزی صنعتی پارچه نوعی فرآیند است که در آن رنگ‌های مختلف به پارچه‌ها اضافه می‌شوند تا ظاهر و کیفیت آنها بهبود یابد. این فرآیند در صنعت نساجی یکی از مراحل مهم تولید است و عملا تاثیر قابل توجهی بر روی ظاهر و بازارپسندی کالاهای پارچه‌ای دارد. در طول سالیانه، بیش از هزاران تن پارچه در سراسر جهان رنگرزی می‌شوند. از جمله فرآیندهای رنگرزی می‌توان به رنگرزی با رنگدانه یا رنگرزی با استفاده از فناوری‌های نانو و مموج اشاره کرد که هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. در این فرصت سعی داریم شما را با روش رنگ کردن پارچه به صورت صنعتی آشنا کنیم تا اطلاعات مناسبی در این مورد به دست آورید.
رنگرزی صنعتی چیست؟
این فرایند در صنایع مختلف مانند نساجی، خودروسازی، لوازم خانگی، ماشین آلات صنعتی، لوازم الکترونیکی و غیره استفاده می‌شود. رنگ‌های مورد استفاده در رنگرزی به روش صنعتی معمولا پایداری بالا، مقاومت در برابر حرارت، روغن، ضربات و زنگ زدگی دارند.
در این فرایند، قبل از اعمال رنگ، سطح پارچه با استفاده از مواد شوینده و آبکشی به صورت مناسب تمیز می‌شوند. سپس پیش از رنگرزی، پارچه‌ها به دستگاه‌هایی مانند تونل پیش رنگرزی یا دیگر دستگاه‌های اتوماتیک منتقل می‌شوند. در فرایند رنگرزی به روش صنعتی، رنگ به تجهیزات انتقال می‌یابد و با اعمال روش‌های مختلف مانند پاشش، سفت کردن رنگ با استفاده از حرارت، تثبیت رنگ و… روی سطح پارچه قرار می‌گیرد. سپس با استفاده از دستگاه‌های خشک کننده، رنگها روی پارچه ثابت می‌شوند.
رنگرزی صنعتی به دلیل اتوماسیون بالا، کیفیت خوب، سرعت عالی و همچنین کاهش هزینه و زمان نسبت به رنگرزی سنتی، مورد توجه بسیاری از صنایع قرار می‌گیرد. همچنین، این فرایند به دلیل استفاده از تکنولوژی پیشرفته، به حداقل رساندن آلودگی‌ها و زیان‌های محیطی نیز کمک می‌کند.
اهمیت رنگرزی پارچه به صورت صنعتی
اهمیت رنگرزی پارچه به صورت صنعتی از چند جهت قابل بررسی است. اصلی‌ترین نقش این فرآیند، بهبود ظاهر و طراحی پارچه است. این کار از طریق اعمال رنگ‌های مختلف روی پارچه انجام می‌شود. در نتیجه پارچه را با تنوع و زیبایی بیشتری به بازار عرضه می‌کنیم. همچنین قابلیت رقابت با سایر پارچه‌های مشابه را هم به آن می‌دهیم. همچنین، رنگرزی پارچه به روش صنعتی باعث بهبود پایداری رنگ در برابر شستشو و استحکام رنگ و پارچه می‌شود.
با توجه به جنبه‌های فنی و استفاده از فناوری‌های نوین، مزایای اقتصادی رنگرزی صنعتی پارچه نیز قابل مشاهده است. استفاده از روش‌های پیشرفته و بهینه‌سازی فرآیندهای رنگرزی هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد و باعث افزایش سرعت تولید و کاهش ضایعات ناشی از فرآیند رنگرزی می‌شود.
مراحل رنگرزی صنعتی در کارخانه نساجی
در مرحله اول رنگرزی صنعتی، نخ‌ها به اصطلاح شل پیچیده می‌شوند. این عمل با استفاده از دستگاه اشلاب فورس صورت می‌گیرد. دستگاه اشلاب فورس بوبین‌های سوراخ دار دارد تا بتوانیم نخ‌ها را به آنها بپیچیم. هدف این سوراخ‌ها، برقراری تماس بین رنگ و نخ است. در مرحله دوم، بوبین‌ها وارد محل و محفظه بوبین می‌شوند و به صورت مناسب ترتیب داده خواهند شد.
محفظه بوبین می‌تواند دو نوع باشد، محفظه کوچک و محفظه متوسط. تفاوت این دو محفظه در ظرفیتی است که قادر به جایگیری بوبین‌ها است. محفظه متوسط حدود 330 تا بوبین را جای می‌دهد، در حالی که محفظه بزرگ می‌تواند تا 500 بوبین را در خود جای دهد.
در مرحله سوم، بوبین‌ها در دیگ بخار قرار می‌گیرند تا فرایند رنگرزی آغاز شود. البته برای اینکه نخ‌های مورد نظر رنگرزی شوند، قبل از همه این مراحل، باید شسته شوند. در واقع آنها نباید چربی داشته باشند. شستن نخ‌ها با استفاده از صابون صنعتی انجام می‌شود.
اهمیت تزریق آب به نخ‌ها
در بخش پشت مخزن و دیگ بخار، تانک‌هایی قرار دارند که در طول فرآیند، مقدار آب مورد نیاز را به مخزن اصلی تزریق می‌کنند. پس از تزریق آب، مرحله بعد این است که دما به 100 درجه سانتیگراد رسیده شود. این دما باید چیزی حدودا 45 تا 60 دقیقه ادامه داشته باشد. پس از یک ساعت، نوبت به تزریق آب سرد می‌رسد.
هدف از تزریق آب سرد، سرد کردن حوضچه حمام است. پس از سرد شدن حوضچه، کالاهای رنگرزی بیرون گرفته شده و شسته می‌شوند. در رنگرزی صنعتی از آمونیاک برای تثبیت رنگ استفاده می‌شود و برای خنثی کردن آن از اسید استیک استفاده می‌شود.
مرحله آخر در رنگرزی صنعتی شستشوی با آب معمولی است (شستن دندانه‌های معدنی در رنگرزی). این کار برای از بین بردن اثرات اسید روی کالا انجام می‌شود. برای آبگیری پارچه، حدود 1 ساعت و برای خشک کردن آن، 4 ساعت زمان نیاز داریم. پس از خشک شدن نخ‌ها، آماده می‌شوند و می‌توانیم آنها را روانه بازار کنیم.
به طور کلی، فرآیند رنگرزی به شیوه صنعتی به خاطر استفاده از دستگاه‌های مکانیزه و عدم دخالت انسان در آن، با دقت بیشتری انجام می‌شود. نکته مهم این است که نسبت رنگ و مواد کمکی و دندانه‌ها در این فرآیند به طور کاملا دقیق و تعیین شود تا نتیجه کیفیت مناسبی داشته باشیم. استفاده ناکافی یا بیش از حد از مواد کمکی و یا دندانه‌ها ممکن است رنگ را بسیار تیره و کدر یا بسیار روشن کند.
بهترین ماشین برای رنگرزی پارچه به صورت صنعتی
ماشین‌های رنگرزی براساس حرکت نسبی‌شان به سه دسته تقسیم می‌شوند. این سه دسته عبارتند از:
1. کالا متحرک و محلول رنگرزی ثابت: ماشین‌هایی مانند رنگرزی وینچ و ژیگر که کالا را حرکت می‌دهند و محلول رنگرزی آنها ثابت است.
2. محلول رنگرزی متحرک و کالا ثابت: ماشین‌هایی مانند رنگرزی الیاف نرشته و بیم که محلول رنگرزی حرکت می‌کند و کالا ثابت است.
3. کالا و محلول رنگرزی هر دو متحرک: ماشین رنگرزی جت و مشابه آنها که هم کالا و هم محلول رنگرزی آنها حرکت می‌کنند.
ماشین‌های رنگرزی به دلیل استفاده از انواع مواد شیمیایی مانند اسیدها و بازها، دارای بدنه‌ای هستند که در معرض خوردگی و تغییرات نامطلوب قرار می‌گیرد. عمر یک ماشین رنگرزی بسیار به جنس آن بستگی دارد. در حال حاضر، فولاد ضد زنگ با روکش تفلون در تهیه ماشین‌های رنگرزی استفاده می‌شود.
کلام آخر
در این فرصت شما را با نکات مربوط به رنگرزی صنعتی آشنا کردیم. توجه داشته باشید که متخصصان شادتکس با توجه به همین نکات و الیته موارد تخصصی‌تر، برای تولید پارچه‌های با کیفیت تلاش می‌کنند. نتیجه این تلاش همراهی مشتریانی است که سال‌ها در کنار ما ایستاده‌اند.