در صنعت نساجی، کارگران با گونه‌های گوناگون از خطرات و آسیب‌های شغلی مواجه هستند، از جمله آسیب‌های فیزیکی، شیمیایی و صوتی. این مخاطرات، که از نتایج پیچیده فرآیندهای تولیدی و استفاده از مواد شیمیایی در این صنعت سرچشمه می‌گیرند، می‌توانند سلامتی و امنیت کارگران را به طور جدی به مخاطره بیندازند. بررسی مخاطرات شغلی کارگران نساجی به ما کمک می‌کند تا بهترین راه‌های پیشگیری و کاهش این خطرات را شناسایی کنیم و به بهبود شرایط کاری و سلامتی کارگران نساجی اهمیت دهیم. برای درک بهتر این مسئله با متخصصان گروه تولیدی شاد و نمونه (شادتکس) همراه باشید.
بیشتر بخوانید: عادت‌های بد کارگران صنعت نساجی
عوامل موثر بر مخاطرات شغلی کارگران نساجی
کارگران نساجی به دلیل وجود چندین عامل مختلف در معرض خطر قرار می‌گیرند که منجر به آسیب‌های شغلی می‌شوند. این عوامل عبارتند از:
| مواد شیمیایی | در فرآیند تولید نساجی، از مواد شیمیایی مختلفی مانند فرآیندهای رنگاری، آپریت و ضد آب کردن استفاده می‌شود. این مواد می‌توانند برای کارگران خطر آسیب‌های تنفسی، پوستی و حتی سرطان زا باشند. |
| آسیب‌های فیزیکی | کارگران نساجی در معرض آسیب‌های فیزیکی قرار دارند. مانند برخورد با تجهیزات و یا آسیب‌های مرتبط با بلند کردن اجسام سنگین. |
| نشستن طولانی مدت یا ایستادن بیش از حد | برخی از کارگران نساجی مجبور به نشستن طولانی در مقابل ماشین‌ها یا ایستادن برای مدت‌های طولانی هستند. این امر می‌تواند منجر به مشکلات ستون فقرات و آسیب‌های مربوط به عضلات و مفاصل شود. |
| صدای بسیار بلند | تجهیزات نساجی می‌توانند میزان بالایی از صدا و ویبریسیون ایجاد کنند که در طول زمان می‌تواند به گوش و سیستم عصبی کارگران آسیب برساند. |
| تغییرات دما و رطوبت | شرایط دما و رطوبت بالا در کارخانه‌های نساجی می‌تواند برای کارگران ناخوشایند و حتی خطرناک باشد. به ویژه در فرآیندهایی که از آب و بخار استفاده می‌شود. |
| نقص در سیستم تهویه | عدم وجود یا کارایی کافی سیستم تهویه می‌تواند به تجمع ذرات و مواد شیمیایی در هوای کارخانه منجر شود، که برای کارگران مضر است. این مورد یکی از مهم‌ترین مخاطرات شغلی کارگران نساجی به شمار می‌رود. |
| نقص در تجهیزات حفاظت فردی | عدم استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند ماسک، گوشی محافظ، دستکش و غیره می‌تواند کارگران را در معرض آسیب‌های مختلف قرار دهد. |
| فشار کار | فشار کار بالا و برنامه‌های کاری غیرمنظم می‌تواند منجر به استرس و ناراحتی‌های روانی شود. |
| تعلیمات و آموزش ناکافی | نبود تعلیمات و آموزش‌های کافی در مورد سلامت و امنیت شغلی می‌تواند منجر به رفتارهای risk-taking و آسیب‌های شغلی شود. |
بیشتر بخوانید: استانداردها در صنعت نساجی
اقدامات مربوط به کنترل مخاطرات شغلی کارگران نساجی
برای کاهش آسیب‌های شغلی در صنعت نساجی، چندین اقدام و استراتژی به کار گرفته شده است. این اقدامات شامل موارد زیر خواهد بود.
- تغییر در فرآیندهای تولید:
به منظور کاهش استفاده از مواد شیمیایی مضر، سعی در بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و استفاده از مواد جایگزین و اقل مضر به عمل آمده است.
- بهبود سیستم تهویه:
بهبود کیفیت هوا و سیستم تهویه در کارخانه‌های نساجی به منظور کاهش تجمع ذرات و مواد شیمیایی در هوا انجام شده است.
- تجهیزات حفاظت فردی:
ارائه تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند ماسک، گوشی محافظ، دستکش و لباس کار به کارگران به منظور کاهش تعرض به مواد مضر و آسیب‌های فیزیکی صورت گرفته است.
- آموزش و تعلیم:
ارائه آموزش‌هایی در مورد سلامت و امنیت شغلی به کارگران به منظور افزایش آگاهی و دانش در مورد خطرات موجود و روش‌های پیشگیری از آسیب‌های شغلی.
- برنامه‌ریزی کاری منصفانه:
تنظیم برنامه‌های کاری که فشار کار را کاهش دهد و به کارگران اجازه دهد در زمان‌های منظم استراحت کنند.
- کنترل صدا و ویبریسیون:
بهبود تجهیزات و کاهش میزان صدا و ویبریسیون تولید شده توسط ماشین‌های نساجی برای کاهش مخاطرات شغلی کارگران نساجی و آسیب‌هایی که به گوش و سیستم عصبی وارد می‌شوند.
- بررسی‌های منظم سلامت و امنیت:
انجام بررسی‌های منظم توسط کارکنان متخصص در سلامت و امنیت شغلی برای شناسایی و رفع عوامل خطر آسیب‌های شغلی.
- تغییر در طراحی تجهیزات:
طراحی تجهیزات نساجی به نحوی که کمترین آسیب را به کارگران برساند و کارآیی و ایمنی را افزایش دهد.
- برنامه‌های مراقبت از سلامت:
اجرای برنامه‌هایی برای مراقبت از سلامت کارگران، مانند ارائه خدمات درمانی و پیشگیری از بیماری‌هایی که از آسیب‌های شغلی سرچشمه می‌گیرند.
- تغییر در فرآیندهای آموزش:
بهبود آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای کارگران به منظور افزایش مهارت‌های فنی و کاهش احتمال رخداد حوادث.
2 راهکار مهم کنترل مخاطرات شغلی کارگران نساجی
کمک و حمایت دولت از بخش های تولیدی می‌تواند در کاهش این مخاطرات مهم باشد. تصویب قوانین و مقرراتی که صاحبان کار را مجبور به اتخاذ اقدامات سلامت و امنیتی می‌کند و حمایت مالی و فنی از دولت برای اجرای این اقدامات هم مهم است.
ضمنا همکاری با سازمان‌های بین‌المللی نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد. همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند ILO (سازمان کار بین‌الملل) و OSHA (اداره امنیت و سلامتی شغلی) برای بهبود شرایط کاری و کاهش آسیب‌های شغلی الزامی است.
این اقدامات به طور کلی به بهبود شرایط کاری و کاهش آسیب‌های شغلی در صنعت نساجی کمک کرده‌اند. اما همچنان نیاز به افزایش آگاهی و تلاش مستمر برای بهبود این شرایط وجود دارد.
بیشتر بخوانید: اهمیت اقتصاد چرخشی در نساجی
کلام آخر
در نهایت به یاد بسپارید که تجهیزات حفاظت فردی (PPE) در صنعت نساجی نقش مهمی در کاهش آسیب‌های شغلی ایفا می‌کنند. این تجهیزات به طور خاص طراحی شده‌اند تا کارگران را در مقابل خطرات موجود در محیط کار محافظت کنند. ضمنا مهم است که در هر محیط کاری عوامل اصلی ایجاد مخاطرات شغلی کارگران نساجی شناسایی شوند. زیرا این عوامل و دیگر خطرات مشابه در صنعت نساجی، نیازمند توجه ویژه صاحبان کار، مقامات کارکنان و سازمان‌های مربوطه برای بهبود شرایط کاری و تضمین سلامتی کارگران هستند.
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی به کارگران نساجی کمک می‌کند تا در معرض کمترین سطح از خطرات قرار گیرند و در نتیجه احتمال آسیب‌های شغلی را کاهش دهد. این تجهیزات باید بر اساس نوع فعالیت‌های انجام شده و خطرات موجود در محیط کار انتخاب و به کارگران ارائه شوند. همچنین، آموزش دقیق در مورد نحوه استفاده از این تجهیزات و تضمین استفاده صحیح و مستمر آنها از عوامل کلیدی در کاهش آسیب‌های شغلی در صنعت نساجی است.