با تهیه و تولید انواع پارچه سرژه، باید به انواع بافت های سرژه هم توجه کنیم. در بافت سرژه، وضعیت به وجود آمدن موجهای الیاف باعث میشود که خطوط مایل بر روی پارچه ظاهر شوند. در الگوهای متعارف، علامتگذاری روی کاغذ طراحی از سمت چپ پایین آغاز میشود و به سمت راست گسترش مییابد. به این ترتیب، اگر علامتی بر روی تار اول قرار گیرد، باید همان علامت را بر روی تار دوم تکرار کرد. اما نکته مهم این است که نقطه شروع روی پود بعدی باید یک پود بالاتر از پود قبلی باشد. با متخصصان گروه تولیدی شاد و نمونه (شادتکس) همراه باشید تا اهمیت بافت سرژه مرکب و یا دیگر انواع آن را درک کنیم.
مطالعه بیشتر: مهمترین ماشین آلات نساجی
بافت سرژه چیست؟
بافتهای سرژه را نمیتوان تنها با دو نخ تولید کرد، اما با استفاده از هر تعداد نخ بیشتر از دو میتوان یک بافت سرژه ایجاد نمود. در سرژههای معمولی، تعداد نخهای تار و پود در یک تکرار بافت برابر است و خطوط مایل ناشی از طرح سرژه در پارچه، قابل مشاهده از هر دو سمت آن میباشد. با این تفاوت که اگر خطوط انواع بافت های سرژه در یک سمت پارچه از پایین به بالا و از چپ به راست باشند، در سمت دیگر، الگوی خطوط از راست به چپ خواهد بود.
در الگوهای مورد نظر، طرح شماره یک بر روی چهار نخ و طرح شماره دو بر روی سه نخ تهیه شده که هر کدام یک تکرار کامل محسوب میشود. در صورت تکرار این الگو، خط مایل با زاویه ۴۵ درجه بر روی پارچه شکل میگیرد که ناشی از وقوع موجزدگی در دو نخ است.
مطالعه بیشتر: مشخصات و کاربرد پارچه فیلازد + تاریخچه تولید فیلازد
انواع بافت های سرژه
در میان انواع بافت در پارچه، سرژه یکی از محبوبترینها است. جالب است که خود این نمونه بافندگی پارچه، انواع مختلفی دارد. بافتهای سرژه تاری یکی از این انواع است. در این نوع از انواع بافت های سرژه، نخ تار به جز در یک مورد بر روی تمام پودها یکسان بافته میشود و حداقل به سه بار تکرار نیاز دارد. برخی از نمونههای بافت سرژه تاری شامل الگوهای ۱/۲، ۱/۳، ۱/۴ و ۱/۵ هستند.
نمونه بعدی بافتهای سرژه پودی نام دارد. این نوع بافت سرژه، برخلاف نوع قبلی عمل میکند. در اینجا، نخ پود در هر تکرار به جز یک تار، به شکل زیر و رو بر روی تمام تارها بافته میشود. نمونههای رایج از بافت سرژه پودی شامل الگوهای ۲/۱، ۳/۱، ۴/۱ و ۵/۱ هستند.
از طرفی، بافتهای سرژه با الگوی موجدار یا زیگزاگی هم بسیار محبوب است. این نوع بافتها به عنوان بافتهای جناغی نیز شناخته میشوند. در این دسته از بافتهای جناغی، سرژه در نیمه اول تکرار به یک سمت حرکت کرده و سپس در نیمه دوم به طور معکوس عمل میکند. تغییر الگوی سرژه میتواند به صورت منظم یا غیرمنظم انجام گیرد. در حالت ایدهآل، معکوس شدن بافت سرژه مرکب باید با توجه به سری رشتههایی که بر روی سطح پارچه غالب هستند، صورت گیرد. به این معنی که در صورتی که تار بر روی پود غالب باشد، مسیر تار به صورت معکوس تغییر میکند و در صورت غالب بودن پود بر تار، روند حرکت پود معکوس خواهد شد.
مطالعه بیشتر: بزرگترین کارخانه نساجی ایران در زمینه تولید پارچه استرچ
زاویه انواع بافت های سرژه
زاویه انواع بافت های سرژه به فضایی اشاره دارد که بین خطوط مورب بافت سرژه و یک خط افقی فرضی یا یک محور موازی با رشته پود تشکیل میشود. این زاویه به نسبت تعداد رشته تار به اینچ و تعداد رشته پود به اینچ در پارچه بستگی دارد.
زمانی که نسبت تعداد نخ تار به اینچ با نسبت تعداد نخ پود به اینچ برابر باشد، زاویه بافت سرژه به ۴۵ درجه میرسد. اگر نسبت تعداد نخ تار به اینچ از تعداد نخ پود بیشتر باشد، زاویه بافت سرژه به صورت منفرجه و بیشتر از ۴۵ درجه (که به آن سرژه پرزاویه یا سرژه پرشیب گفته میشود) خواهد بود. برعکس، اگر نسبت تعداد نخ پود به اینچ بیشتر از نسبت تعداد نخ تار باشد، زاویه بافت سرژه به صورت حاده و کمتر از ۴۵ درجه (که به آن سرژه کمزاویه یا سرژه کم شیب میگویند) خواهد بود.
مطالعه بیشتر: کارخانه پارچه بافی: از نخ تا تکه پارچه
طبقهبندی انواع بافتهای سرژه
بافتهای سرژه در اشکال مختلف وجود دارند، اما معمولا در دستهبندیهای کلی زیر قرار میگیرند:
| بافتهای معمولی یا لمینت | بافتهای زیگزاگ، جناغی یا موجدار |
| بافت ترکیبی | بافت شکسته برگشته |
| بافت سرژه نقشدار و سایر بافتهای مرتبط | |
| بافت سرژه جابجاشده، مانند بافت اطلس، بافت ساتین و بافت سرژه ریپس | |
ضمنا انواع بافت های سرژه بیشتر به این صورت طبقهبندی میشوند:
- بافتهای سرژه تاری
- بافتهای سرژه پودی
- بافتهای سرژه ترکیبی تار و پودی
مطالعه بیشتر: تولید پارچه: روند، فرآیندها و مواد مورد استفاده
ویژگی های انواع بافت های سرژه
بافت سرژه یکی از رایجترین بافتهای پارچه است که به خاطر ویژگیهای خاص خود، در تولید انواع لباسها و کالاهای نساجی استفاده میشود. یکی از مشخصههای بارز این بافت، وجود خطوط مورب است که از یک حاشیه به حاشیه دیگر کشیده میشود. این خطوط به دلیل چگونگی بافت و خواص نخ تار و پود به وجود میآیند و ظاهری زیبا و جذاب به پارچه میبخشند.
در انواع بافت های سرژه (نسبت به بافت ساده)، تعداد نخهای تار و پود در واحد سطح بیشتر است. این امر باعث میشود که پارچه سرژه دارای ضخامت و جرم بیشتری باشد. چنین خصیصههایی سبب میشود تا سرژه به عنوان پارچهای مقاوم و با دوام شناخته شود. علاوه بر این، نقاط پیوندی در بافت سرژه کمتر از بافت ساده است. این نکته موجب افزایش نرمی و راحتی بافت میشود و همچنین از ظاهر زیبا و یکدستتری برخوردار است.
مطالعه بیشتر: تاریخچه بافندگی در ایران
کلام آخر
یک از مزایای مهم بافت سرژه، پوشش بهتر آن نسبت به بافت ساده است. این ویژگی به خصوص در لباسهای زمستانی و محافظتی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا موجب جلوگیری از نفوذ سرما و آب به داخل بافت میشود. در نتیجه، بافت سرژه به دلیل ترکیب زیباییشناسی و عملکردی خود، برای تولیداتی که نیاز به استحکام و در عین حال زیبایی دارند، بسیار مناسب است.